Hart, hoofd, buik
De negen typen die het enneagram onderscheidt zijn alle even waardevol en belangrijk. Je kunt het vergelijken met een voetbalelftal. De spelers kunnen nóg zo getalenteerd zijn, als er alleen aanvallers of verdedigers zijn, wordt het moeilijk om een wedstrijd te winnen.
De negen enneagramtypes zijn te verdelen in hart-, hoofd- en buiktypen.
Hart
Het gevoelscentrum. De 2, 3 en 4 zijn de harttypen.
Harttypen reageren in eerste instantie gevoelsmatig op situaties. Zij zijn sneller geraakt in het hart van waaruit ieder op verschillende manieren reageert naar de buitenwereld. De centrale emotie is verdriet.
Hoofd
Het denkcentrum. De 5, 6 en 7 zijn de hoofdtypen.
Hoofdtypen reageren in eerste instantie vanuit hun denken. Zij hechten meer belang aan hun cognitie dan aan hun gevoelswereld. Angst is de centrale emotie.
Buik
Het buikcentrum. De 8, 9 en 1 zijn de buiktypen.
Bij de buiktypen is de eerste impuls voelbaar in het buikcentrum, waardoor zij in eerste instantie instinctief en intuïtief van hieruit reageren. De centrale emotie is boosheid.
De harttypes, het gevoelscentrum
De harttypes worden ook imagotypes genoemd, omdat ze bezig zijn met de vraag: is dit wat anderen willen zien/horen? Schaamte komt op over ‘wie zij zijn’.
Type 3, de Bereiker, het centrale harttype, kan van de harttypes het moeilijkste bij zijn gevoel komen. Dit type ‘toont’ zijn gevoel in zijn of haar handelen. Daardoor zien we aan de buitenkant vaak weinig gevoel .
Type 2, de Helper, reikt uit naar de wereld en zoekt gevoelsmatig situaties waarin hij of zij kan geven.
Type 4, de Romanticus, richt zich op zijn of haar emoties.. Voor dit type zijn gevoelens essentieel en ook de authenticiteit daarvan: Wat voel ik en wat voel jij?
De hoofdtypes, het angstcentrum
Deze types bevinden zich in het ‘angstcentrum’ van het enneagram.
Type 6, de Loyalist, het centrale hoofdtype, vertrouwt het minst op zijn eigen denken: gedachten, meningen, overtuigingen. De mentale processen (angsten) zijn gericht op wat fout is gegaan of kan gaan en op zelftwijfel.
Type 5, de Onderzoeker, is bang om over onvoldoende informatie en bronnen te beschikken. De Vijf is daarom gefocust op zijn privacy, tijd en kennis om informatie te verwerven en te verwerken, om daarmee zichzelf een plek te geven in deze wereld.
Voor Type 7, de Enthousiasteling, bestaan de mentale processen uit snelle rationele associaties, reacties en het invullen van de toekomst met mooie plannen. De angst is dat de voorraad ‘leuke dingen’ opdroogt om niet in contact te komen met zijn leegte.
De buiktypes, het woede centrum
De buiktypes hebben de neiging om zichzelf te vergeten en zijn daarom sterker dan anderen bezig met hun ‘wil’. ‘Wat wil ik?’ Wat wil ik niet?
Type 9, de Vredestichter, het centrale buiktype, kan moeilijk zijn eigen wil onder woorden brengen en daar de juiste actie aan verbinden. ‘Zichzelf vergeten’ uit zich in het versmelten met het gezichtspunt van anderen.
Bij Type 1, de Hervormer, draait de wil om het creëren van een perfecte wereld, zoals het hoort te zijn. Veel is niet zoals het ‘hoort’ of ‘moet zijn’ en daarom bouwt dit type veel boosheid en frustratie op.
Bij de Type 8, de Leider, manifesteert de wil zich in de vorm van macht. Macht wordt vaak niet herkent door dit type zelf omdat dit geen bewust proces is. Het kenmerkt zich door in posities terecht te komen waar macht een rol speelt en door zich niet kwetsbaar op te stellen. Boosheid komt snel op bij het gevoel van onrechtvaardigheid.